79ste hoofdstuk: Over Bhang
Bhang is ook iets wat de Indianen veel gebruiken en het heeft hetzelfde effect als opium [amfion]. Het is een zaad zoals hennepzaad, een beetje kleiner en minder wit, maar verder lijkt het op hennep, al heeft het geen vezels om koord [jet] van te maken. De Indianen eten de zaden of de bladeren die eraan groeien en zeggen dat het voor een goede eetlust zorgt, maar de meeste gebruiken het als afrodisiacum. Meestal wanneer men het gewoon gebruikt en in de winkels verkoopt is het poeder van de bladeren met het zaad gemengd en doet men er ook groene areca onder om iemand dronken en buitenzinnig te maken, en soms mengt men er ook muskaatnoot, gebladerte of de plant,[folie of massa] onder, wat ook dronken maakt. De rijken en machtigen doen er kruidnagel, kamfer, amber, muskus [mosseliaet] en opium onder. De Arabieren zeggen ook dat het vrolijk maakt, de arbeid en zorgen doet vergeten zonder dat men aan problemen moet denken, alleen moet lachen, plezier wil maken en rustig kan slapen. De vrouwen van lichte zeden gebruiken het altijd als zij een man gezelschap moeten houden, om vrolijk te zijn en alle gedachten en druk achter zich te kunnen laten. Maar eigenlijk is het gebruik uitgevonden door hoge officieren en soldaten: als zij, na lange tijd op het slagveld waakzaam geweest te zijn zich wilden ontspannen, vermaken en hun gedachten verzetten, dan gebruikten zijn bhang op dezelfde manier als hierboven beschreven. Het doet degenen die het gegeten hebben erg wankelen en zij zien eruit alsof zij helemaal dronken en half gek zijn, omdat ze niets anders doen dan lachen en altijd vrolijk zijn, zo lang als de werking aanhoudt. Het wordt zeer veel door de Indianen gebruikt, ook wel door sommige Portugezen, maar vooral door de slaven die het geregeld gebruiken om zware handarbeid en slavernij mee te vergeten. Samengevat, is het een kleine troost en remedie tegen melancholie.
Orginele tekst: Over't Bangue
Er was ook hier in de lage landen al sinds mensenheugenis hennep, dat staat vast. Of ze in de middeleeuwen een joint draaiden staat ook vast: neen, roken komt Europa pas binnen na de ontdekkingsreizen. Als er gestoned werd, dan moest het oraal gebeuren... Voorlopig heb ik daar niets over gevonden.
Jan Huygen van Linschoten maakte talrijke reizen naar het Oosten en publiceerde in 1595 zijn boek met verhalen over de Oost en is eigenlijk een van de pioniers van de Nederlandse handelsvaart in de 17e eeuw. Zijn boek heet:
Itinerario, voyage ofte schipvaert, van Ian Huygen van Linschoten naer de Oost ofte Portugaels Indien, inhoudende een corte beschrijvinghe der selver landen ende zeecusten... (Amsterdam, 1595-96)
Op de website dbnl.nl heb ik deze tekst ontdekt door gewoon de hele bieb te doorzoeken op de woorden kemp, kennip, kennip, canep enzoverder. Dat ze in het Oosten bhang gebruikten, dat wisten we al, maar wat de tekst interessant maakt is dat je kunt zien dat Huygen de plant niet herkent als hennep, maar er wel mee vergelijkt. Hij kent hennep heel goed, want herkent het zaad als hennepzaad (wel donkerder!), maar de plant amper omdat hij heel anders van structuur is "en heeft geen schillen om jet af te maken." Ofwel is dat 'iet(s)' ofwel een woord wat zelf niet in het WNT staat. Volgens mij is JET een stof, denk aan van jetje geven, katoen geven, allemaal spinnerstermen. Ik vermoed dat hier touw bedoeld wordt. Er is ook de uitdrukking 'de paarden kemp geven' waarin kemp slaat op de zweep die van kemp (hennep) touw gemaakt is.
Wat Huygens hier beschrijft is de cannabis indica, die hij niet herkent. Ik weet het nog niet in te schatten, maar dit is toch wel een belangrijke beschrijving: het westen ontdekt dat er een andere hennep is dan degene die ze kennen en thuis voor vezels verbouwen: cannabis sativa, grote lange bomen, waaraan niets te roken valt, blijkbaar. Medicinaal gebruik van cannabis zoals door Dodoens beschreven gaat vooral over zaden of zaadolie en wat geprul met bladeren, niet over vrouwelijke bloemen.
Er is nog een nawoord, toevoeging van een andere auteur, maar dat is zeker later, spreekt over Egyptisch cannabisgebruik.... misschien voeg ik die later nog toe...
Bhang is ook iets wat de Indianen veel gebruiken en het heeft hetzelfde effect als opium [amfion]. Het is een zaad zoals hennepzaad, een beetje kleiner en minder wit, maar verder lijkt het op hennep, al heeft het geen vezels om koord [jet] van te maken. De Indianen eten de zaden of de bladeren die eraan groeien en zeggen dat het voor een goede eetlust zorgt, maar de meeste gebruiken het als afrodisiacum. Meestal wanneer men het gewoon gebruikt en in de winkels verkoopt is het poeder van de bladeren met het zaad gemengd en doet men er ook groene areca onder om iemand dronken en buitenzinnig te maken, en soms mengt men er ook muskaatnoot, gebladerte of de plant,[folie of massa] onder, wat ook dronken maakt. De rijken en machtigen doen er kruidnagel, kamfer, amber, muskus [mosseliaet] en opium onder. De Arabieren zeggen ook dat het vrolijk maakt, de arbeid en zorgen doet vergeten zonder dat men aan problemen moet denken, alleen moet lachen, plezier wil maken en rustig kan slapen. De vrouwen van lichte zeden gebruiken het altijd als zij een man gezelschap moeten houden, om vrolijk te zijn en alle gedachten en druk achter zich te kunnen laten. Maar eigenlijk is het gebruik uitgevonden door hoge officieren en soldaten: als zij, na lange tijd op het slagveld waakzaam geweest te zijn zich wilden ontspannen, vermaken en hun gedachten verzetten, dan gebruikten zijn bhang op dezelfde manier als hierboven beschreven. Het doet degenen die het gegeten hebben erg wankelen en zij zien eruit alsof zij helemaal dronken en half gek zijn, omdat ze niets anders doen dan lachen en altijd vrolijk zijn, zo lang als de werking aanhoudt. Het wordt zeer veel door de Indianen gebruikt, ook wel door sommige Portugezen, maar vooral door de slaven die het geregeld gebruiken om zware handarbeid en slavernij mee te vergeten. Samengevat, is het een kleine troost en remedie tegen melancholie.
Orginele tekst: Over't Bangue
Er was ook hier in de lage landen al sinds mensenheugenis hennep, dat staat vast. Of ze in de middeleeuwen een joint draaiden staat ook vast: neen, roken komt Europa pas binnen na de ontdekkingsreizen. Als er gestoned werd, dan moest het oraal gebeuren... Voorlopig heb ik daar niets over gevonden.
Jan Huygen van Linschoten maakte talrijke reizen naar het Oosten en publiceerde in 1595 zijn boek met verhalen over de Oost en is eigenlijk een van de pioniers van de Nederlandse handelsvaart in de 17e eeuw. Zijn boek heet:
Itinerario, voyage ofte schipvaert, van Ian Huygen van Linschoten naer de Oost ofte Portugaels Indien, inhoudende een corte beschrijvinghe der selver landen ende zeecusten... (Amsterdam, 1595-96)
Op de website dbnl.nl heb ik deze tekst ontdekt door gewoon de hele bieb te doorzoeken op de woorden kemp, kennip, kennip, canep enzoverder. Dat ze in het Oosten bhang gebruikten, dat wisten we al, maar wat de tekst interessant maakt is dat je kunt zien dat Huygen de plant niet herkent als hennep, maar er wel mee vergelijkt. Hij kent hennep heel goed, want herkent het zaad als hennepzaad (wel donkerder!), maar de plant amper omdat hij heel anders van structuur is "en heeft geen schillen om jet af te maken." Ofwel is dat 'iet(s)' ofwel een woord wat zelf niet in het WNT staat. Volgens mij is JET een stof, denk aan van jetje geven, katoen geven, allemaal spinnerstermen. Ik vermoed dat hier touw bedoeld wordt. Er is ook de uitdrukking 'de paarden kemp geven' waarin kemp slaat op de zweep die van kemp (hennep) touw gemaakt is.
Wat Huygens hier beschrijft is de cannabis indica, die hij niet herkent. Ik weet het nog niet in te schatten, maar dit is toch wel een belangrijke beschrijving: het westen ontdekt dat er een andere hennep is dan degene die ze kennen en thuis voor vezels verbouwen: cannabis sativa, grote lange bomen, waaraan niets te roken valt, blijkbaar. Medicinaal gebruik van cannabis zoals door Dodoens beschreven gaat vooral over zaden of zaadolie en wat geprul met bladeren, niet over vrouwelijke bloemen.
Er is nog een nawoord, toevoeging van een andere auteur, maar dat is zeker later, spreekt over Egyptisch cannabisgebruik.... misschien voeg ik die later nog toe...