De filosofie kan ons meer vertellen over drugsgebruik dan de zwartwit-denkers van de exacte wetenschap en justitie. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen die proberen af te kicken van hun drugsverslaving veel hebben aan filosofie. Peg O'Connor was alcoholist, maar is nu al 28 jaar nuchter. Het was de filosofie die haar in staat stelde om de oorzaken en gevolgen van haar verslaving te begrijpen, zegt ze, en die haar motiveerde om nuchter te blijven, een goed leven te leiden en te "bloeien" (in de woorden van Aristoteles).
Deze week bracht Peg haar boek Life on the Rocks: Finding Meaning in Addiction and RecoveryVICE: Op welke manier passen filosofie en drugs bij elkaar?
Peg O'Connor: Gebruiken filosofiestudenten daarom meer drugs?Is het vanuit een filosofisch standpunt immoreel om drugs te gebruiken? Zijn drugs slecht omdat de overheid zegt dat ze slecht zijn?En psychedelica dan? Daarbij is vaak het argument dat psychedelica je geest kunnen verruimen en je helpen om dingen in een ander perspectief te zien.
Psychedelische drugs werden in bepaalde religieuze tradities inderdaad gebruikt om de redenen die je net aangaf – dat ze je nieuwe inzichten geven omdat ze invloed hebben op de gewone cognitieve processen die vaak vastgeroest zijn. Je bent gewend om bepaalde dingen elke keer op dezelfde manier te benaderen. Maar aan de andere kant, de effecten zijn onvoorspelbaar en je weet niet hoe lang ze aanhouden. Er is een kans dat de effecten te overweldigend zijn omdat je perceptie van de realiteit op z'n kop wordt gezet.
Hoe kan filosofie helpen bij drugsverslaving?
Filosofie heeft zich altijd bezig gehouden met de betekenis van het leven en met het lijden, en wat je van dit lijden kan leren. Drugsverslaving is vaak zowel de oorzaak als het gevolg van lijden – het draait om de menselijke natuur en de menselijke conditie, onderwerpen waar de filosofie al eeuwenlang mee aan het worstelen is. We hebben alleen die filosofische traditie nog niet zo vaak toegepast op kwesties die te maken hebben met drank- en drugsgebruik.
Als verslaving zowel de oorzaak als het gevolg is van lijden, is het dan een vicieuze cirkel?
Het is zeker een cirkel. Ik denk dat veel mensen beginnen met drank of drugs omdat ze op een bepaalde manier lijden. Er bestaan allerlei sociologische en psychologische onderzoeken waaruit blijkt dat mensen die het slachtoffer zijn geweest van seksueel misbruik in hun kindertijd een grotere kans hebben om een verslaving te ontwikkelen. Je ziet mensen drugsgebruiken als een vorm van zelfmedicatie, om zich te verdoven of om te ontsnappen. Natuurlijk bestaan er ook mensen zonder deze achtergrond die zijn begonnen met drugs of alcohol. Je ziet ze van gebruik naar misbruik gaan, en vervolgens bouwen ze een verslaving op en worden ze er afhankelijk van.
Denk je dat drugsgebruik altijd een vorm van escapisme is?
Nee, ik denk niet dat dit altijd het geval is. Dat is ook het punt, we kunnen het feit niet negeren dat drugs ook leuk en aangenaam kunnen zijn. Maar we leven in een cultuur die alcohol- en drugsgebruik verheerlijkt, en het ziet als een soort rite van volwassenwording. Als je naar een willekeurige populaire film die over studenten gaat kijkt, gaat het er altijd voor een groot deel over dat ze heel erg dronken of high worden en dan allerlei avonturen beleven. Maar je ziet nooit echt de mogelijke gevolgen, dus het wordt wel verheerlijkt.
Hoe heeft de filosofie je van jouw verslaving af geholpen?
Op veel verschillende manieren, maar het belangrijkste is dat het me heeft geholpen om mijn vrije wil uit te oefenen. William James maakt een prachtig onderscheid tussen wensen en waarmaken. Heel lang wenste ik dat mijn leven anders zou worden, maar deed ik niks om dat te bereiken. Zonder de wil is de wens een grote rode knop die je ziet maar niets doet – totdat je 'm indrukt.
Comment